در این مقاله قصد داریم چند نکته مهم درباره مراقبت سالمند و بهترین شرایط برای نگهداری و مراقبت از سالمندان صحبت کنیم. با افزایش جمعیت سالمندان در کشور، نیازهای مراقبتی سالمندان بیش از پیش خواهد بود و مرکز مراقبت سالمند تهران باید مهارت و تخصص بالایی در این زمینه داشته باشد. بسیاری از افرادی که در منزل خود سالمندی دارند باید روشهای مراقبت از سالمند را به طور کامل آموزش ببینند و سالمند را از نظر جسمی و روحی و عاطفی حمایت نمایند.
مراقبت از سالمند یعنی چه؟
نگهداری از سالمند و انجام امور شخصی، مراقبتهای بهداشتی، مدیریت داروها و رسیدگی به تمامی نیازهای سالمند، مراقبت از سالمند محسوب میشود. مراقبت سالمند یوسف آباد تمامی امور مربوط به درمان و بهداشت سالمند را نیز انجام میدهد. به عنوان مثال یادآوری داروها، کنترل فشار خون و قند خون، تزریق داروها و … بر عهده مراقب سالمند است و بدین ترتیب مراقبت از سالمند با نگهداری از سالمند کمی متفاوت خواهد بود. در نگهداری از سالمند تنها امور زندگی سالمند انجام میشود. مانند تهیه غذا، انجام امور نظافتی و بهداشتی، رسیدگی به امور منزل سالمند و از این قبیل امور تحت عنوان نگهداری از سالمند انجام میشوند. اما مراقبت از سالمند که از عهده فرزندان سالمند خارج است توسط افراد مجرب و کارآزموده انجام میشود. به همین علت فراهم نمودن شرایط مراقبتی برای سالمندان و انجام امور درمانی و کنترلهای پزشکی در منزل امری دشوار و هزینه بر خواهد بود.
به طور کلی سالمندان به سه دسته تقسیم میشوند که عبارتند از:
- سالمندان جوان (سنین بین 60 تا 70 سال)
- سالمندان میانسال (سنین بین 70 تا 80 سال)
- سالمندان پیر ( سالمندان بالاتر از 80 سال)
میزان وابستگی سالمندان نیز با توجه به شرایط جسمی و سن آنها متفاوت خواهد بود. میزان وابستگی سالمندان به صورت زیر خواهد بود:
- وابستگی کم
- وابستگی میانه ( برای انجام برخی از امور روزمره)
- وابستگی زیاد
دوره سالمندی متناسب با سبک زندگی افراد متفاوت خواهد بود و شرایط جسمی و روحی سالمند در دوره سالمندی به عواملی نظیر اتفاقات و سختیهای زندگی، بیماریهای مزمن و ارثی، شرایط زندگی، محیط زندگی و سبک زندگی و تغذیه فرد بستگی دارد.
نکاتی درباره مراقبت از سالمند
افرادی که از سالمندان مراقبت میکنند باید علاوه بر صبر و تحمل بال، نکاتی را درباره نحوه مراقبت از سالمند بدانند و بکار گیرند. در این بخش قصد داریم چند نکته مهم درباره نحوه مراقبت از سالمند در منزل یا مرکز مراقبت سالمند کمال را برشماریم.
- محیط زندگی سالمند را امن کنید: محیطی که سالمند در آن زندگی میکند باید خلوت و امن باشد. هیچ وسیله یا مانعی نباید بر سر راه سالمند قرار داشته باشد و مشکلی به وجود آورد. نکاتی که در مورد محل زندگی سالمند باید مورد توجه قرار گیرد و اصلاح شود عبارتند از:
- اتاق و راهرو باید در طول شبانه روز روشن باشد. همیشه یک چراغ با نور ملایم را روشن بگذارید.
- تمامی موانع مانند مبل و میز را از اطراف تخت سالمند و مسیر رفت و آمد وی بردارید. راهرو منزل و مسیر سرویس بهداشتی باید خلوت باشد.
- در داخل سرویس حمام و توالت و در قسمتهای مختلف میله بگذارید تا سالمند برای حفظ تعادل خود و برخاستن یا نشستن از آنها استفاده کند. این میلهها از هر چیزی مهمتر هستند.
- قسمتهای سرامیکی و لیز خانه را با کفپوش بپوشانید و آنها را محکم به زمین متصل کنید. این کار از لیز خوردن سالمند و وقوع حوادث جبران ناپذیر جلوگیری خواهد کرد.
- سیمهای اضافی منزل را از سر راه سالمند جمع کنید. لوازم برقی را به گونهای قرار دهید که سیمها روی زمین و در مسیر سالمند نباشند.
- برامدگیهای کف خانه و چارچوب خانه را صاف کنید. قسمت پائین چارچوب در را برداریدو این قسمت احتمال زمین خوردن سالمند را بالا میبرد.
- فرش و موکت را با استفاده از گیرههای مخصوص بر روی زمین ثابت کنید. قسمتهای برآمده فرش و موکت ممکن است موجب زمین خوردن سالمند شود.
- وسایل ضروری را در دسترس سالمند قرار دهید. به عنوان مثال در آشپزخانه لیوان و قاشقها را در کابینتهای پائین یا بر روی کابینت بگذارید.
- ارتفاع تخت سالمند را متناسب با حال سالمند تنظیم کنید تا در زمان برخاستن و نشستن دچار مشکل نشود.
- وضعیت سالمند را تحت نظر داشته باشید: اگر سالمند را برای مدتی در خانه تنها میگذارید یا سالمندتان به تنهایی زندگی میکند حتما از وسایل دیجیتال و تماس تصویری برای اطلاع از حال سالمند استفاده کنید. گوشی هوشمند را در دسترس سالمند قرار دهید و در طول روز با وی در تماس باشید و از حال وی با خبر شوید.
- سالمند را از لحاظ مالی حمایت کنید: اگر برای سالمندتان پرستار گرفتهاید حتما در پرداخت هزینههای مراقب سالمند او را حمایت کنید. هزینه پرستاری و مراقبت از سالمند برای بسیاری از سالمندان بسیار سنگین است.
- به طور مرتب به سالمند خود سر بزنید: اگر سالمند شما تمایل دارد به تنهایی زندگی کند، در طول روز به او سر بزنید و سلامت و حال جسمی آنها را چک کنید. تغییرات ظاهری و رفتاری سالمند را به دقت بررسی کنید. خانه را مرتب کنید و لوازم را سر جایشان بگذارید. اطراف سالمند را خلوت کنید و لباسهای او را عوض کنید. برای او غذا تهیه کنید. خریدهای منزل را انجام دهید. داروها را در دسترس سالمند قرار دهید. آشپرخانه را از غذاهای فاسد و تاریخ مصرف گذشته خالی کنید.
- سالمندتان را به ورزش کردن تشویق کنید: بسیاری از سالمندان به دلیل افسردگی یا ضعف جسمی در منزل میمانند و تحرک کمی دارند. همین موضوع ممکن است موجب بروز بسیاری از بیماریها در سالمند شود. به همین علت برای جلوگیری از ابتلا به افسردگی و بیماریهای مزمن، سالمند خود را برای انجام فعالیتهای ورزشی مرتب و روزانه تشویق کنید. پیاده روی با دوستان و همسالان، یوگا و انجام تمرینهای سبک ورزشی برای سالمندان ضروری است. مراقب سالمند تهران باید حرکات ورزشی ملایم و سبک را به سالمند آموزش دهد و به طور منظم ورزش کردن را به او یادآوری کند. از جمله برنامههای مفید برای سلامت جسم و روح سالمندان در بهترین مرکز مراقبت سالمند انجام ورزشی گروهی به صورت روزانه و مرتب است. سالمندان با ورزش در فضای سر سبز و هوای آزاد از انجام فعالیت ورزشی لذت خواهند برد.
- مدیریت منظم داروها: برخی از سالمندان به دلیل ضعف حافظه و یا ابتلا به بیماری آلزایمر زمان مصرف داروها را فراموش میکنند و گاهی ممکن است به دلیل فراموشی یک دارو را اشتباها دو برابر مصرف کنند. به همین علت مراقبت سالمند یوسف آباد بایستی دقت داشته باشد که داروها را به مقدار مورد نیاز در یک روز و برای ساعت مشخص در دسترس سالمند قرار دهید و بر روی داروها با حروف بزرگ و خوان زمان و مقدار مصرف داروها را توضیح دهد. برخی از ظروف مخصوص مدیریت دارو نیز وجود دارند که میتوانید از آنها نیز برای مرتب کردن داروها استفاده کنید.
در مرکز مراقبت سالمند کمال پرستاران و مراقبین به طور مرتب برنامه دارویی سالمندان را چک میکنند و زمان مصرف داروها را به سالمندان یادآوری میکنند.
- کمک به سالمند در انجام امور مالی: سالمندان به دلیل عدم آگاهی از انواع کلاهبرداری ممکن است در معرض سوء استفاده کلاهبرداران قرار بگیرند و دارایی خود را از دست بدهند، به همین علت مراقب سالمند باید در کارهای مالی سالمند او را یار کند و به گونهای که سالمند ناراحت نشود او را راهنمایی کند. همچنین برای پرداخت قبوض و اقساط میتوانید این اطمینان را به سالمند بدهید که تمامی امور را بر عهده بگیرید.
- سالمندان باید سرگرم باشند: سالمندان باید روابط اجتماعی داشته باشند و با دوستان و همسالان خود رفت و آمد کنند. قطع ارتباط سالمند با جامعه خطر ابتلا به افسردگی و انزوا را در سالمندان افزایش میدهد. در بهترین مرکز مراقبت سالمند برنامههای شاد و گروهی برای سالمندان در نظر گرفته شده است که کمک میکند تا سالمندان اعتماد به نفس خود را بالا نگه دارند و روحیه اجتماعی خود را حفظ کنند. انجام سرگرمیهای آرام مانند باغبانی، آشپزی میتواند سالمندان را از ابتلا به افسردگی نجات دهد.
- مصرف غذای مناسب و کافی: سالمندان باید رژیم غذایی مخصوص خود را داشته باشند و متناسب با سن و نوع بیماری غذاهای مفید دریافت کنند. برخی از سالمندان به دلیل کهولت سن و عدم توانایی قادر نیستند برای خود غذا درست کنند و به همین علت مواد غذایی کافی و مقوی دریافت نمیکنند. مراقبت سالمند یوسف آباد باید به این نکته توجه داشته باشد که در رژیم غذایی سالمند تمامی مواد مورد نیاز بدن او تامین میشود. سالمندان باید در طول روز از میوه و سبزیجات تازه استفاده کنند و از مصرف هر گونه مواد غذایی فاسد و کهنه پرهیز نمایند.
- درمانهای سالمند و کاردرمانی باید موقع انجام شود: یکی از روشهای درمانی برای سالمندان گذراندن دوره فیزیوتراپی است. برخی از سالمندان برای تسکین درد ناشی از عمل جراحی یا برخی بیماریها نیاز دارند که به طور مرتب فیزیوتراپی داشته باشند. مراقب سالمند با انجام تمرینات حرکتی در کنار درمان فیزیوتراپی میتواند به بهبود حال جسمی سالمند کمک کند. مراقب سالمند تهران باید درباره انواع بیماریهای سالمندان و نحوه درمان آنها اطلاعات کافی داشته باشد.
توجه به نیازهای سالمندان
سالمندان در دورهای از زندگی به سر میبرند که نیازمند یاری و حمایت هستند. در صورتیکه اطرافیان سالمند به نیازهای او توجه کند و در جهت رفع آنها تلاش نماید، شرایط زندگی برای سالمند بهتر خواهد بود. برخی از اصلیترین نیازهای سالمندان عبارتند از:
نیازهای غذایی
سالمندان به دلیل افزایش سن و به مرور زمان نیاز کمتری به دریافت انرژی دارند و گاها به دلیل ضعف بدنی و شرایط جسمانی سخت، کم اشتها میشوند و یا اشتهای خود را به طور کلی از دست میدهند. اگر سالمندان در طول روز غذای کافی دریافت نکنند پس از مدتی ضعف شدید بدنی و ناتوانی آنها را به مشکلات جسمی و روحی بسیاری دچار خواهد کرد. یکی از عوارض تغذیه نادرست ابتلا به سوء تغذیه در سالمندان است. علت ایجاد مشکلات تغذیه در سالمندان میتواند به دلیل یکی از موارد زیر باشد:
- مشکلات جسمی مانند ضعف جسمی، عدم توانایی برای حرکت کردن و ایستادن در آشپزخانه برای پختن غذا، بیماری سخت، از دست دادن حس بویایی و چشایی، خراب بودن دندانها، کم تحرکی، ابتلا به مشکلات گوارشی و زخم معده، عوارض جانبی برخی از داروها.
- مشکلات روانی مانند گوشه گیری و افسردگی، غم فقدان همسر و فرزندان و مشکلات روحی و روانی ناشی از ابتلا به بیماری.
- مشکلات اقتصادی مانند حقوق ناکافی برای خرید مواد غذایی لازم، مصرف مواد غذایی ارزان و دارای ارزش غذایی پائین.
مواد غذایی مورد نیاز سالمندان
- مواد حاوی انرژی: با افزایش سن توده عضلانی به دلیل کمتر شدن فعالیتهای جسمانی کاهش مییابد و بدن نیاز کمتری به دریافت انرژی دارد. به همین دلیل اگر سالمند انرژی بیش از حد لازم را با مصرف غذا دریافت کند، ممکن است مشکلاتی برای سلامت سالمند ایجاد شود به عنوان مثال ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی به دلیل چاقی، ابتلا به فشار خون بالا، قند خون و دیابت و … از جمله مشکلاتی است که به دلیل دریافت انرژی غیر ضروری در سالمندان مشاهده میشود. هر سالمند باید بر اساس وضعیت جسمانی و شرایط بیماری رژیم غذایی خاصی داشته باشد. در بهترین مرکز مراقبت سالمند رژیم غذایی مناسب برای هر یک از سالمندان توسط پزشک متخصص تعیین میشود و در طول روز مواد غذایی مورد نیاز در اختیار سالمند قرار میگیرد. متخصص تغذیه مقدار انرژی لازم برای سالمند را مشخص میکند. وعدههای اصلی و میان وعده با توجه به نیازهای غذایی سالمندان تنظیم میشود.
- مواد حاوی پروتئین: به دلیل افزایش سن، در دوره سالمندی ذخایر پروتئین بدن رفته رفته کاهش مییابد و این کمبود باید با استفاده از مصرف مواد غذایی سرشار از پروتئین جبران شود. اگر سالمندی به دلیل ابتلا به نوعی از بیماری سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد و یا به بیماریهای عفونی مبتلا شده باشد، بیشتر از سایر سالمندان به دریافت مواد پروتئینی نیاز خواهد داشت. به همین علت 15 درصد از مواد غذایی دریافتی سالمندان در طول روز باید حاوی مواد پروتئینی باشد. بهتر است از مواد غنی پروتئینی در حجم کم استفاده شود زیرا سالمندان قادر به خوردن وعدههای غذایی سنگین نیستند. در مرکز مراقبت سالمند کمال میزان مواد دریافتی سالمندان توسط متخصص تغذیه به دقت مورد بررسی قرار میگیرد و در وعدههای غذایی از مواد سالم و تازه استفاده میشود. این برنامه غذایی با توجه به حال جسمی و وضعیت بیماری سالمند تعیین میشود.
- مایعات کافی: در دوره سالمندی مایعات موجود در پوست و بدن کاهش مییابد و همین موضوع موجب بروز خشکی پوست، خشکی لب، گود افتادن چشمها، یبوست، کاهش ادرار یا سوزش ادرار و تب در سالمندان میشود. این مشکلات در تابستان و در مناطق گرمسیر در سالمندان بیشتر مشاهده میشود. مصرف مایعات در سنین سالمندی باید بیشتر شود تا آب کافی بدن تامین شود. استفاده از آبیموه تازه و دمنوشهای آرام بخش نیز به عنوان جایگزین آب انتخاب مناسبی است.
- ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز: سالمندانی که تغذیه مناسب و کافی ندارند و مبتلا به سوء تغذیه هستند بیشتر از سایر سالمندان با مشکل کمبود ویتامین مواجه هستند اما مراقبین باید توجه داشته باشند که دریافت بیش از حد نیاز ویتامین مشکلاتی در بدن سالمند ایجاد خواهد کرد، بنابراین مقدار مصرف ویتامین و انواع مکملهای خوراکی باید تحت نظر پزشک متخصص صورت گیرد. برخی از سالمندان به دلیل مشکلات معده یا درد دندان از خوردن میوه و سبزی خودداری میکنند و همین موضوع سبب میشود تا ویتامینهای ضروری بدن کاهش یابد. برخی از سالمندان به علت مصرف برخی از داروها به مقدار ویتامین بیشتری نیاز دارند.
بسیاری از سالمندان به دلیل صعف جسمانی کمتر از منزل خارج میشوند و به همین علت کمبود ویتامین دی در سالمندان بیشتر شایع است. کمبود کلسیم و ویتامین دی باید با مصرف دارو جبران شود و میزان مصرف هر یک باید تحت نظر پزشک باشد زیرا مصرف کلسیم بیش از حد موجب بروز سنگ کلیه و سایر مشکلات کلیوی در سالمند میشود. به همین دلیل در مراکز مراقبت از سالمندان ساعتی در روز به حضور در فضای باز اختصاص داده میشود و سالمندان در محیط باز در کنار یکدیگر جمع میشوند و از نور خورشید بهره مند میگردند.
علت کمبود کلسیم در سالمندان ممکن است به دلیل عدم جذب کم کلسیم در روده، عملکرد ناقص کلیه، کاهش تراکم استخوانها، تداخل داروها با غذا و عدم مصرف مواد لبنی و عدم تحرک باشد. برخی از سالمندان به دلیل حساسیت به لاکتوز از مصرف لبنیات پرهیز میکنند و تنها راه جبران کمبود کلسیم استفاده از دارو است.
برای تامین نیازهای غذایی سالمندان نکات زیر باید مورد توجه قرار گیرد:
- مشورت با متخصص تغذیه و دریافت رژیم غذایی مناسب
- توجه به سلامت دندانها و درمان دندانهای خراب
- نوشیدن مایعات و آب کافی
- استفاده از تمام مواد غذایی در رژیم غذایی و مصرف میوه و سبزیجات تازه
- مصرف آبمیوه به جای میوه برای سالمندانی که خوردن میوه برایشان دشوار است.
- مصرف نانهای سبوس دار و غنی شده مانند سنگک
- کنترل مصرف نمک و شکر در وعدههای غذایی اصلی و کاهش مصرف غذاهای چرب و شیرین
- مصرف مواد لبنی در طول هفته. یک الی دو لیوان شیر در روز و یا مصرف ماست با هر وعده غذایی
- کاهش مصرف چای و قهوه در سالمندانی که مشکلاتی مانند تکرر ادرار یا بی خوابی دارند. توصیه میشود به جای چای یا قهوه قبل از خواب از شیر گرم یا دمنوشهای آرام بخش استفاده شود. برای انتخاب نوع دمنوش با پزشک مشورت شود.
- پرهیز از نوشیدن چای و مواد کافئین دار مانند قهوه بعد از غذا. این مواد از جذب مواد معدنی موجود در غذا جلوگیری میکنند.
- حضور سالمند در فضای باز و قرار گرفتن در معرض نور خورشید باید در برنامه روزانه سالمندان گنجانده شود. بهترین منبع ویتامین دی نور خورشید است.
نیازهای اجتماعی
- برقراری ارتباط با دوستان و اعضای خانواده و حضور در جامعه برای رفع نیازهای اجتماعی سالمندان ضروری است. سالمندان میتوانند با حضور در جامعه م شرکت در برنامههای گروهی دوستان جدیدی پیدا کنند و این موضوع در بهبود حال روحی سالمندان بسیار تاثیر گذار است. اطرافیان و فرزندان سالمند باید به نیازهای اجتماعی سالمند توجه ویژه داشته باشند.
- نیازهای اجتماعی سالمندان شامل ارتباط با هم سالان، اشتغال و انجام کار مفید، داشتن درآمد کافی، استفاده از خدمات درمانی و بهداشتی، گذراندن اوقات فراغت با دوستان و فرزندان و تفریح، دریافت توجه و احترام از نزدیکان و بستگان، مشارکت در کارهای گروهی و اجتماعی، برخورداری از خانه شخصی و لوازم رفاهی کامل و … میباشد.
نیازهای روانی
سالمندان به دلیل ضعف جسمی و دور ماندن از فعالیتهای اجتماعی و خانه نشینی به مشکلات روحی و روانی مختلفی دچار میشوند. از دست دادن همسر و دلتنگی، دور ماندن از فرزندان، بازنشستگی، ابتلا به انواع بیماری و … موجب میشود تا سالمند از نظر روحی آسیب ببیند و نیازمند حمایت و کمک اطرافیان و فرزندان باشد. مشکلات روانی موجب میشود تا سالمند اعتماد به نفس خود را از دست بدهد و از انجام کارهای شخصی و اجتماعی خودداری نماید. سالمند با خانه نشینی و عدم حضور در جامعه و دوری از دوستان دچار افسردگی شدید خواهد شد. به همین دلیل اطرافیان باید با حضور خود و توجه و محبت به بهبود حال سالمند کمک کنند. ابتلا به افسردگی و انواع بیماریهای روانی برای خود سالمند و اطرافیان مشکلات بسیاری ایجاد خواهد کرد.
اگر در منزل خود سالمند دارید و یا با سالمندی در ارتباط هستید به خاطر داشته باشید که:
- سالمندان دوست دارند مستقل باشند: شما باید به این حس احترام بگذارید و اگر قصد دارید سالمندان را حمایت کنید باید این کار را به روشی انجام دهید که سالمند احساس نکند که ناتوان شده است و حمایت شما را نوعی همکاری و کمک تلقی کند.
- سالمندان را در انجام کارها شرکت دهید. انجام کارهای سبک را به آنها بسپارید و سعی کنید با رفتارتان مدام به آنها یادآوری نکنید که سنی از آنها گذشته است و دیگر قدرت گذشته را ندارند.
- درباره موضوعات مورد علاقه آنها صحبت کنید و ساعتی از روز را برای صحبت کردن با سالمند اختصاص دهید.
- تا میتوانید به سالمند محبت کنید و کارها را با صبر و آرامش انجام دهید. هرگز پرخاش نکنید و به سالمند به حالت امری صحبت نکنید.
- از دوستان سالمند دعوت کنید تا ساعتی را دور هم جمع باشند و با هم صحبت کنند و اوقات خوشی را در کنار هم تجربه کنند.
از جمله خدماتی که در مرکز مراقبت سالمند ارائه میشود حضور روانشناس و انجام درمانهای لازم برای سالمندان عزیز است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مرکز و نحوه پذیرش به نشانی https://kamalnursinghome.com/ مراجعه فرمائید.
برای آشنایی بیشتر با مرکز نگهداری سالمندان کمال لطفا اینجــــا کلیک کنید